Γ. Βέργουλας
Νεφρολόγος- Αναπληρωτής, Διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής Μεταμοσχεύσεων, Π.Γ.Ν. Θεσσαλονίκης «Ιπποκράτειο»
Απόρριψη του μοσχεύματος μπορεί να θεωρηθεί μια σειρά ανοσολογικών γεγονότων κατά την οποία το μόσχευμα αναγνωρίζεται ως ξένο με αποτέλεσμα έκπτωση της νεφρικής λειτουργίας και δομική βλάβη του νεφρού. Παραδοσιακά, οι ερευνητές που μελετούν την απόρριψη εστιάζονται στην αναγνώριση των αλλοαντιγόνων του μοσχεύματος.
Αικατερίνη Ταράση
Βιοπαθολόγος, Διευθύντρια Τμήματος Ανοσολογίας-Ιστοσυμβατότητας,Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ», Αθήνα
Παρά την τεράστια πρόοδο στους τομείς της χειρουργικής τεχνικής και της συντήρησης των μοσχευμάτων μέχρι τη στιγμή της τοποθέτησής τους στο λήπτη, ο κύριος περιορισμός για την επιτυχή έκβαση μιας μεταμόσχευσης νεφρού είναι η ανοσιακή απάντηση του λήπτη έναντι των κυττάρων/ιστών του δότη. Το ανοσιακό σύστημα, το οποίο έχει αναπτυχθεί με σκοπό να διακρίνει τα «ίδια» δηλ. τα δικά του από τα ξένα στοιχεία, στη περίπτωση των μεταμοσχεύσεων επιτελεί τη λειτουργία του, με το να αναγνωρίζει και να καταστρέφει τα ξένα κύτταρα του δότη. Η απόρριψη του μοσχεύματος ταξινομείται με βάση τη χρονική στιγμή της εκδήλωσής της μετά τη μεταμόσχευση σε υπεροξεία (σε λεπτά έως ώρες), οξεία (σε μέρες έως εβδομάδες), επιβραδυνόμενη οξεία (μετά τους 3 μήνες) και χρόνια (σε μήνες έως χρόνια). Μπορεί ακόμη να ταξινομηθεί με βάση τις παθοφυσιολογικές μεταβολές (διάμεση-κυτταρικού τύπου, αγγειακή, ενδοθηλίου - αντισωματοεξαρτώμενη), τη βαρύτητα (με βάση τη φλεγμονή και βλάβη των ιστών, όπως αυτή βαθμολογείται κατά Banff), την απάντηση στην θεραπεία (αντοχή ή μη στα γλυκοκορτικοειδή), την παρουσία ή απουσία νεφρικής δυσλειτουργίας (οξεία ή υποκλινική απόρριψη, αντίστοιχα) και τέλος τους ανοσολογικούς μηχανισμούς (φυσική ή επίκτητη ανοσοαπάντηση). Όπως απέδειξαν τα πρώτα πειράματα του A. Mitchinson στις αρχές της δεκαετίας του ‘50, οι ανοσοαπαντήσεις έναντι των αλλοαντιγόνων εμπλέκουν τόσο τη χυμική (αντισωματοεξαρτώμενη) όσο και την κυτταρική ανοσία.
Γ. Σακελλαρίου
Αναπληρωτής Καθηγητής, Νεφρολογικό Τμήμα, Π.Γ.Ν. Θεσσαλονίκης “Παπαγεωργίου”
Ι. Γριβέας
Στρατιωτικός ιατρός - Ειδικευόμενος Νεφρολογικό Τμήμα, Π.Γ.Ν. Θεσσαλονίκης “Παπαγεωργίου”
Η αντικατάσταση οργάνων του ανθρώπινου σώματος ήταν ένα παλιό όνειρο της επιστήμης. Στην κλινική πράξη το όνειρο αυτό εκπληρώθηκε ουσιαστικά με μεταμόσχευση νεφρού, ήπατος, πνεύμονα, παγκρέατος, καρδιάς. Με τα σημερινά δεδομένα ή νεφρική μεταμόσχευση είναι πλέον μια κλινική πραγματικότητα. Από την άλλη, πάνω από 20% των νεφρικών μεταμοσχεύσεων στις ΗΠΑ διενεργούνται σε ασθενείς που έχουν απορρίψει στο παρελθόν ένα ή περισσότερα μοσχεύματα. Παράλληλα, παραμένει ερωτηματικό αν φαινόμενα όπως η υποστροφή της χρόνιας απόρριψης που περιγράφηκε από τον Tulling et at πειραματικά σε ζώα μπορεί να συμβεί και στον άνθρωπο. Η εισαγωγή της κυκλοσπορίνης (CsA) στην ανοσοκατασταλτική θεραπεία έχει βελτιώσει την επιβίωση του νεφρικού μοσχεύματος κατά 20% έως 30% τον πρώτο χρόνο (από 60% σε 80-90%), αλλά ο ρυθμός εμφάνισης της χρόνιας απόρριψης νεφρικού μοσχεύματος δεν έχει ελαττωθεί τα τελευταία χρόνια, παρά την εφαρμογή στην κλινική πράξη νέων ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων.